Fooi geven in Italië
In Italië is fooi geven geen verplichting, maar eerder een vrijwillige daad van waardering voor goede service. Hoewel het niet gebruikelijk is om royale bedragen te geven, kan een bescheiden fooi je dankbaarheid tonen.
Joris Oosterveld ging op onderzoek naar de nuances van fooi-etiquette in Italiaanse restaurants. Joris; "Er zijn geen geschreven regels en het is eigenlijk illegaal om fooi te vragen. Er zijn echter situaties waarin het niet geven van een fooi als onbeleefd kan worden beschouwd en als een teken dat je ontevreden bent over de geleverde service. Meestal brengt dit zowel bezoekers van ons land als Italianen in verwarring. Laten we dus proberen uit te vinden hoe je je moet gedragen zodat je geen slechte indruk maakt."
Wat zijn de regels voor het geven van fooi in Italië?
Mijn vrienden die in andere landen wonen, vragen me vaak:
"Wat zijn de regels voor het geven van fooi in Italië?" "Hoe moeten we ons gedragen?"
Het korte antwoord is dat er geen regels zijn in Italië en dat het geven van fooi niet verplicht is en ook niet gebruikelijk. Dat komt deels omdat het Italiaanse bedienend personeel niet zo afhankelijk is van fooien als in bijvoorbeeld VS, en deels omdat het op sommige plaatsen al bij de rekening is inbegrepen. In Nederland is het ook niet verplicht, maar wordt het vaak wel gewaardeerd. Het is op sommige plekken normaler dan andere.
Er wordt soms een toeslag van 10-15% in rekening gebracht voor je service, die je onderaan de rekening kunt vinden. Als "servizio" voorkomt als een van de posten op je rekening (conto), dan is de dienst al gedekt.
Niet te verwarren met "coperto", een betaling variërend van € 1 tot € 2,50 per persoon voor basisproducten zoals brood en olijfolie aan het begin van de maaltijd. Deze kosten kunnen ook worden aangeduid als de "pane," en het is geen fooi.
In sommige gevallen geven Italianen echter graag een fooi, zelfs als de service (servizio in het Italiaans) al bij de rekening is inbegrepen, maar het bedrag dat wordt gegeven is vaak lager dan wat je thuis misschien gewend bent.
De gewoonten met betrekking tot het geven van fooi in Italië kunnen enigszins afwijken van wat je gewend bent. In Italië is het aan de consument om te beslissen of hij wel of geen fooi geeft. Er zijn mensen die nooit iets geven, mensen die altijd iets geven en mensen die vinden dat het ervan afhangt.
Als de bediening attent en correct is geweest, het eten heerlijk was en de hele ervaring leuk was, is de beslissing eenvoudig: het is netjes om fooi te geven. Het is echter niet nodig om 20 of zelfs meer dan 20 procent extra te betalen.
Aan de andere kant, als de service niet naar wens was en de ober onvriendelijk en traag was, waardoor je ervaring en maaltijd zijn verpest, dan is de fooi niet nodig. Zelfs als je in een duur of bekend restaurant bent en geen fooi geeft omdat je ontevreden bent over de service, kun je verlegenheid voorkomen door direct aan de kassier te betalen.
Hoe geef je fooi in Italië?
Buitenlandse toeristen duwen soms openlijk geld in de hand van de ober. Erger nog, ze stoppen het in hun zak. Niet doen! Het is onbeleefd en gênant voor de ober en de andere eters!
De beleefde manier om een fooi achter te laten voor de ober is om het op tafel te leggen als je opstaat om weg te gaan. En als je de rekening bij de kassa betaalt, kun je de fooi ook daar achterlaten.Meestal geef je een fooi contant, zelfs als je met een kaart betaalt.
In veel gevallen kun je de fooi niet toevoegen aan de rekening van de kaartautomaat, omdat het totaal moet overeenkomen met het totaal bij de kassière.Het is dus altijd een goed idee om wat kleingeld of kleine briefjes bij de hand te hebben voor het geval je iets moet achterlaten.
In het restaurant
Hoewel het niet gebruikelijk is, voegen sommige restaurants een extra fooi van 5-10% toe aan grotere rekeningen (zoals bij grote feesten). Als er geen servicekosten zijn inbegrepen, hangt het bedrag dat je als fooi geeft af van de totale kosten, je mate van tevredenheid en het soort restaurant waar je bent. Als de service uitstekend was en je het naar je zin hebt gehad, is het gepast om naar boven af te ronden en in dit geval zeg je tegen de ober dat hij het wisselgeld mag houden.
Als de rekening van een restaurant bijvoorbeeld 46 euro is, is het gebruikelijk om 50 euro achter te laten zonder om wisselgeld te vragen. Bij een rekening van 100 euro is het echter eerlijker om 10 euro fooi te geven, dat is 10%.
En vergeet niet dat de fooi in een restaurant niet in de hand van de ober wordt gegeven, met een gevouwen bankbiljet, maar op tafel wordt achtergelaten onder een glas, of in de rekeninghouder samen met het ondertekende creditcardbewijs.
In een bar of café
Een fooi wordt niet verwacht als je koffie bestelt in een Italiaanse bar of café. Je zult echter zien dat sommige inwoners wel fooi geven. Om een koffie aan de balie te bestellen, moet je meestal eerst de caissière betalen, die je dan een bonnetje geeft, en dan loop je door naar de balie en haal je je koffie op.
Meestal laten Italianen €0,10 of €0,20 achter op de toonbank met het bonnetje of in de fooienpot, als die er is. Veel cafés hebben een fooienpot op de bar waar je je kleingeld in kunt doen. Houd er rekening mee dat de meeste cafés je meer in rekening brengen als je je koffie aan een tafel drinkt in plaats van aan de bar te staan.
De prijslijsten bij de toonbank verwijzen meestal naar de kosten van een staand drankje, en slechts een paar bevatten de kosten van een zittende maaltijd, dus als je in een toeristisch gebied bent, is het de moeite waard om de kosten van bediening aan tafel te controleren voordat je gaat zitten. Je betaalt al servicekosten als je aan tafel gaat zitten, dus je moet je niet verplicht voelen om extra te betalen.
Als je echter geweldige service krijgt, kun je ook afronden naar de dichtstbijzijnde euro.
Ik hoop dat je deze praktische richtlijnen nuttig vindt en dat je je zeker voelt over het geven van fooi (of geen fooi geven) tijdens je bezoek aan Italië!
Uiteraard zijn dit slechts suggesties over hoe je je moet gedragen om een "goede indruk" te maken. Als je er klaar voor bent en de financiële middelen hebt, voel je dan vrij om guller te zijn met je fooi!
Italiaanse tradities
De Italianen zijn qua gewoontes en gebruiken misschien een beetje apart. Al pratend en gebruik makend van veel handgebaren komen vaak uitbundige gesprekken op gang. Ook houden ze er interessante bijgelovige tradities op na. Wist je dat het getal 13 in Italië juist geen ongeluk brengt?
Een aantal gebruiken in de Italiaanse cultuur zullen je niet onbekend zijn. Zo wordt er met name in de kerk van je verwacht dat je je schouders bedekt en je knieën niet zichtbaar zijn. Handig daarom om een sjaal of vestje bij je te hebben. Maar wist je dat een Italiaan zijn spaghetti nóóit zal snijden en het mandje brood in een restaurant pas aanraakt bij de pasta?
Misschien steek je er nog wat van op. Het is best handig om voor je vakantie naar Italië enkele gebruiken uit de Italiaanse cultuur anno 2024 te leren kennen.